فیبروم رحم یکی از شایع‌ترین توده‌های خوش‌خیم در میان زنان است که ممکن است بدون علامت باقی بماند یا با نشانه‌هایی آزاردهنده مانند درد، خونریزی شدید و مشکلات باروری همراه شود. آشنایی با فیبروم رحم و علل ایجاد آن، انواع فیبروم، راه‌های تشخیص، گزینه‌های درمانی و تاثیر آن بر زندگی زنان از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله به‌طور کامل به بررسی فیبروم رحم می‌پردازیم و شما را با راهکارهایی برای مدیریت یا درمان آن آشنا می‌کنیم.
فیبروم رحم چیست؟
فیبروم رحم توده‌ای غیرسرطانی است که از بافت عضلانی دیواره رحم رشد می‌کند. این توده‌ها اغلب در سنین باروری ایجاد می‌شوند و اندازه آن‌ها می‌تواند از چند میلی‌متر تا چندین سانتی‌متر متغیر باشد. گاهی یک فیبروم به‌تنهایی در رحم ظاهر می‌شود و در برخی موارد تعداد زیادی فیبروم در نقاط مختلف رحم رشد می‌کنند.
بیشتر بخوانید: آندومتریوز
خوشبختان این عارضه در زنان قابل درمان است. علل دقیق بروز فیبروم‌ها هنوز کاملاً مشخص نیست، اما عوامل هورمونی و ژنتیکی نقش مهمی دارند.
دکتر مژگان جامعی، متخصص بیماری‌های زنان و زایمان، با تجربه‌ای گسترده در زمینه درمان فیبروم رحم، آماده ارائه دقیق‌ترین روش‌های تشخیصی و درمانی است. اگر دچار علائم مشکوک هستید، همین حالا برای دریافت نوبت و مشاوره تخصصی اقدام کنید و یک گام مهم برای حفظ سلامت رحم خود بردارید.
بیشتر بخوانید: جوانسازی واژن چیست؟
چه کسانی در معرض فیبروم رحم هستند؟
تمام زنان ممکن است در طول زندگی خود به فیبروم مبتلا شوند اما برخی عوامل خطر احتمال بروز آن را افزایش می‌دهد:
- سن بین ۳۰ تا ۵۰ سال
- سابقه خانوادگی فیبروم
- اضافه وزن یا چاقی
- شروع قاعدگی در سن پایین
- رژیم غذایی پرچرب و کم فیبر
- عدم بارداری در طول زندگی
انواع فیبروم رحم
فیبروم‌ها بسته به محل رشدشان در رحم به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
فیبروم زیر مخاطی: در زیر پوشش داخلی رحم رشد می‌کند و ممکن است باعث خونریزی شدید یا اختلال در باروری شود.
فیبروم داخل دیواره‌ای: در عضله دیواره رحم رشد می‌کند و رایج‌ترین نوع فیبروم است.
فیبروم زیر سروزی: به سمت بیرون رحم رشد می‌کند و ممکن است بر اندام‌های اطراف رحم فشار وارد کند.
فیبروم پایه‌دار: از رحم آویزان است و ممکن است درون یا بیرون رحم قرار داشته باشد.
علائم فیبروم رحم
بسیاری از زنان مبتلا به فیبروم هیچ علامتی ندارند و این توده‌ها در معاینه‌های دوره‌ای کشف می‌شوند. اما در برخی موارد، فیبروم‌ها با علائم زیر همراه هستند:
- قاعدگی‌های سنگین و طولانی
- خونریزی بین دو پریود
- درد و فشار در ناحیه لگن
- درد هنگام رابطه جنسی
- تکرر ادرار یا احساس تخلیه ناقص مثانه
- یبوست
- مشکل در بارداری یا سقط مکرر
تشخیص فیبروم رحم
پزشک برای تشخیص دقیق فیبروم از روش‌های مختلف استفاده می‌کند:
معاینه لگنی
پزشک ممکن است بزرگ شدن یا تغییر شکل رحم را احساس کند.
سونوگرافی رحم
روش اصلی و ساده برای تشخیص فیبروم و تعیین محل و اندازه آن.
MRI رحم
در برخی موارد پیچیده برای بررسی دقیق‌تر فیبروم‌ها.
هیستروسکوپی
برای بررسی داخل رحم و شناسایی فیبروم‌های زیرمخاطی.
هیستروسالپنگوگرافی (HSG)
کاربرد آن بیشتر در بررسی نازایی است.
آیا فیبروم رحم خطرناک است؟
فیبروم‌ها معمولا خوش‌خیم هستند و خطر سرطانی شدن آن‌ها بسیار پایین است. اما اگر فیبروم بسیار بزرگ باشد، خونریزی شدید ایجاد کند یا باعث ناباروری شود، نیاز به پیگیری جدی دارد. همچنین در دوران بارداری ممکن است فیبروم رشد کند و باعث عوارضی مانند زایمان زودرس یا قرارگیری نامناسب جنین شود.
راه‌های درمان فیبروم رحم
انتخاب روش درمان فیبروم به عوامل مختلفی مانند شدت علائم، اندازه و محل فیبروم، سن بیمار و تمایل به بارداری بستگی دارد. مهم‌ترین گزینه‌های درمان شامل موارد زیر است:
۱. درمان دارویی
داروها ممکن است برای کوچک کردن فیبروم یا کنترل علائم آن استفاده شوند:
داروهای ضدالتهاب برای کاهش درد
داروهای هورمونی مانند آگونیست‌های GnRH برای کاهش اندازه فیبروم
قرص‌های جلوگیری از بارداری برای تنظیم قاعدگی و کاهش خونریزی
۲. روش‌های غیرجراحی
آمبولیزاسیون شریان رحم: با بستن رگ‌های خونی تغذیه‌کننده فیبروم، باعث کوچک شدن آن می‌شود.
HIFU (سونوگرافی با شدت بالا): روش جدید و غیرتهاجمی برای تخریب فیبروم‌ها.
دستگاه IUD حاوی پروژسترون: برای کاهش خونریزی و درد مفید است.
۳. جراحی
در صورت بزرگ بودن فیبروم یا عدم پاسخ به درمان‌های دیگر، گزینه جراحی مطرح می‌شود:
میومکتومی: برداشتن فیبروم بدون آسیب به رحم؛ مناسب برای زنان دارای تمایل به بارداری
هیسترکتومی: برداشتن کامل رحم؛ مناسب برای زنانی که قصد بارداری ندارند و علائم شدید دارند
لاپاراسکوپی یا هیستروسکوپی: روش‌های کم‌تهاجمی برای خارج کردن فیبروم‌های خاص
فیبروم رحم و بارداری
یکی از دغدغه‌های رایج در میان زنان مبتلا به فیبروم، امکان بارداری و حفظ آن است. اگرچه بسیاری از زنان با وجود فیبروم باردار می‌شوند و فرزند سالم به دنیا می‌آورند، اما برخی فیبروم‌ها ممکن است:
- باعث سقط مکرر شوند
- مانع لانه‌گزینی جنین شوند
- رحم را تغییر شکل دهند
- زایمان طبیعی را دشوار کنند
در چنین شرایطی پزشک با بررسی دقیق محل و اندازه فیبروم، بهترین برنامه درمان یا جراحی را برای حفظ قدرت باروری توصیه می‌کند.
تغذیه و سبک زندگی در کنترل فیبروم
اگرچه هیچ رژیم غذایی نمی‌تواند فیبروم را کاملاً درمان کند، اما اصلاح تغذیه و سبک زندگی می‌تواند به کاهش رشد فیبروم یا کنترل علائم آن کمک کند:
- مصرف میوه، سبزیجات، غلات کامل و غذاهای کم‌چرب
- کاهش مصرف گوشت قرمز و غذاهای فرآوری‌شده
- حفظ وزن مناسب
- کاهش استرس
- ورزش منظم
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که با علائمی مانند قاعدگی‌های غیرطبیعی، درد مداوم لگن، خونریزی بین دو پریود یا مشکل در بارداری مواجه هستید، بهتر است برای بررسی دقیق به پزشک زنان مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام فیبروم و انتخاب روش درمان مناسب، نقش مهمی در جلوگیری از عوارض جدی و حفظ سلامت باروری دارد.
نتیجه‌گیری
فیبروم رحم یک توده غیرسرطانی اما گاهی دردسرساز است که می‌تواند بدون علامت باقی بماند یا با مشکلاتی مانند خونریزی، درد، فشار لگنی و حتی ناباروری همراه شود. تشخیص زودهنگام، بررسی دقیق و انتخاب درمان متناسب با شرایط هر بیمار، کلید کنترل این بیماری است. خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی، گزینه‌های درمانی متعددی برای فیبروم وجود دارد و بسیاری از زنان با درمان مناسب می‌توانند زندگی عادی و سالمی را ادامه دهند.